Erfenis uit het tertiair
Dat er al duizenden jaren lang overal langs de Oostzee barnsteen wordt aangetroffen, is de uitkomst van een spectaculair stukje natuurlijke historie.
Het verhaal van het barnsteen begint 45 miljoen jaar geleden, in het tertiair, de tijd dus, dat er op aarde nog geen mensen waren. In die tijd stonden er geweldige dennenbossen in het zuiden van wat nu Zweden is en ten oosten daarvan, in een gebied dat nu voor een deel zee is. De wouden hielden het twintig miljoen jaar vol, voor en aleer ze de strijd met het oprukkende zeewater opgaven. Waar de zee de kans kreeg spoelde ze lagen aarde weg en nam ze ook de hars eruit mee. En zo kwam, nog voor het tertiair om was, veel hars uit deze bossen verpakt in een dikke blauwe kleilaag aan de oostkant van de Oostzee, in de omgeving van Kaliningrad dus, terecht.Door Kees Bakker
Gedurende de ijstijd verdween deze wereld onder een enorm pak ijs. De uit de dennenstammen afkomstige hars, die buiten het bereik van de zee was gebleven, versteende onder het verschrikkelijke gewicht van het ijs en werd door de almaar naar het zuiden opschuivende ijskap meegenomen en in miljoenen stukjes verspreid over het gebied dat behalve ons land het noorden van Duitsland en van Polen en een stuk van Rusland omvat. Heel wat van die steentjes liggen daar nog altijd. Experimenten hebben aangetoond dat je ze er overal kunt vinden, al moet je er soms wel een flink gat voor graven, in de buurt van Gdansk bijvoorbeeld een gat van 150 meter.
Een ander deel spoelde aan het eind van de ijstijd met het smeltwater mee terug naar de Oostzee. Een rivier als de Elbe, in die tijd gevoed door een grote binnenzee, legde er een geweldige massa van langs de kust van Jutland neer, maar ook de andere rivieren in dit gebied droegen het hunne bij. En zo draagt de zee sindsdien onafgebroken steentjes uit die geweldige voorraad aan land en werden de Noord- en de Oostzeekust dus uiteindelijk de vindplaats van een materiaal dat in Scandinavië was ontstaan en dat in Duitsland en Polen de ijstijd had afgewacht.