Kunst uit de Lage Landen op Hongaars podium

Maandag 23 februari 2009 - De Nederlandse en Belgische kunsten hebben vorig jaar het Hongaars publiek veroverd tijdens het succesvolle LOW festival. Wat werd er toen hoog gewaardeerd en hoe gaat het verder tussen Hongaarse kunstenaars en hun collega's uit de Lage Landen? Tijdens een gesprek met Jan Kennis, cultureel attaché van de Nederlandse Ambassade in Boedapest, wordt Nederlandse kunst nogmaals op het podium gezet in het licht van Hongaarse schijnwerpers.

Samenwerking
In 2009 is het thema van Nederlandse kunst in Hongarije ‘samenwerking'. Samenwerking met organisaties in Boedapest, waaronder het Ludwig Museum en A38 Hajó die al met de Melkweg in Amsterdam samenwerkt, loopt. Samenwerking tussen kunstenaars gebeurt al letterlijk op het

 podium, in producties van muziek op CD en in workshops. Zo volgen Hongaarse vormgevers een workshop bij het Nederlandse Droog Design. Kunst waarbij deelnemers hun afkomst uit verschillende culturen inbrengen is volgens Kennis een van de belangrijkste kwaliteiten van hedendaagse kunst in Nederland. Hij noemt Nederland een internationale vrijhaven waar talentvolle kunstenaars uit allerlei landen welkom zijn in diverse ‘artist in residence' programma's, zoals bij de Rijksacademie waar zij net als Nederlanders financiering voor veelbelovende producties kunnen krijgen en waar buitenlanders, zoals Pierre Audi, regie voeren over dans of opera.

Deze bevruchting wordt in Nederland gewaardeerd en geeft een eigen, hoge kwaliteit aan het werk. Voor Hongaren is zo een multiculturele productie niet herkenbaar. Zij zijn niet gewend om iedereen de ruimte te geven. Zij hebben een sterke voorkeur voor het koesteren van eigen tradities en geven ook een groot deel van hun kunstbudget uit aan de nationale opera. Ze kiezen voor behoud van eigen cultureel erfgoed, richten zich minder op vernieuwing en laten zich niet snel inspireren door wat in het buitenland gebeurt. Daar is niets mis mee, het is een keuze die anders is dan die de Nederlandse culturele wereld maakt. Hoewel in Europa - om zich te onderscheiden en geen onbetekenend stukje eenheidsworst te worden - elk land haar eigen tradities tot en met folklore als het ware herwaardeert, toont Nederland haar kwaliteit juist in de traditie waarin inspiratie door andere culturen de boventoon voert.

Nuttige kunst
Ondanks dat de Hongaarse overheid bij voorkeur nationale kunst subsidieert en particulieren voornamelijk werken van Hongaarse kunstenaars kopen - de verkoop van Nederlandse werken in galeries en op de beurs tijdens het LOW festival is zo goed als mislukt -, is de beleving op artistiek terrein zeker niet xenofoob. De interesse in Nederlands werk dat ook iets nuttigs oplevert in plaats van enkel de muzen te plezieren, is zeer hoog. Hongaren hebben grote waardering voor Nederlands design dat ook uitgebreid gepresenteerd werd tijdens LOW 2008. Waar Nederlandse podium- en autonome kunsten een intens internationaal karakter hebben, heeft Dutch Design, juist als nationale traditie, wereldfaam opgebouwd. Het is een belangrijk exportproduct geworden. Als land van ingenieurs en constructeurs, we moesten ons land immers zelf maken, staat Nederland bovenaan de wereldranglijst van architectuur en industrieel ontwerp. Nederlandse architecten werken wereldwijd en ook in Hongarije. Bekende Nederlander nummer één is architect Erick van Egeraat. Sinds 1990 werkt hij regelmatig in Hongarije. Hij is de architect van het opvallende ING gebouw in Boedapest. 

Tussen de classicistische gebouwen aan de Dósza György straat, vlakbij het Heldenplein met het pompeuze monument, heeft hij gedurfd een uiterst modern transparant gebouw met enorm volume te plaatsen. Blijkbaar waarderen Hongaren zijn experiment, want onlangs heeft van Egeraat de prijsvraag gewonnen voor het ontwerp van een nieuw stadhuis in Boedapest, inclusief het ontwerp van de openbare ruimte. De gemeente Boedapest streeft ernaar om de omgeving ingrijpend te wijzigen en voor voetgangers vriendelijk te maken en de enorme stroom autoverkeer in te perken.

De kosmopoliet Boedapest biedt nu onderdak aan veel mensen die elders op de wereld zijn geboren. LOWkult bracht in december Roots and Routesonder de aandacht in de Gödör Klub. Een initiatief waarbij kunst wordt ingezet als middel om sociale integratie van nieuwkomers te verbeteren. Ook dit is een voorbeeld waar buitenlandse kunst met een nuttig tintje goed scoort. Jan Kennis zet alles in om dit jaar weer een LOW festival te organiseren. Het is nog onzeker of voldoende financiële middelen voor herhaling van zo een grootschalig evenement gevonden worden, maar In ieder geval zal eind april de Nederlandse cultuur met meerdere voorstellingen en presentaties, wederom Hongaarse aandacht krijgen.