Wie zet de eerste stap? En waarom?

Woensdag 18 augustus 2010 - Met een kopje koffie zat ik vijf jaar geleden in een café in Nederland eigenlijk een beetje te wachten tot er iemand naar mij toe kwam om met mij kennis te maken. Mijn Nederlands was toen nog heel slecht en ik durfde bijna niemand aan te spreken. Waarom was dat zo? Nu, terugkijkend, weet ik dat de kennis van de taal zeer nauw samenhangt met het contacten leggen. Zonder kennis van de taal kun je moeilijk vriendschappen sluiten en andersom werkt het net zo. Zonder native contacten kun je moeilijk een taal leren. Maar waar begin je eigenlijk mee? Maak je eerst de contacten of leer je eerst de taal?

Maken buitenlanders eerst contact met de mensen om hen heen, of beginnen ze met het aanleren van de taal? Over het algemeen onstaan eerst de contacten en daarna pas komt er de behoefte om de taal te willen leren. Zo onstaat bijvoorbeeld een vakantieliefde eerder dan dat de taal geleerd wordt, en raken mensen eerder met elkaar aan de praat op straat of in een winkel dan dat ze hun grammaticaboek ter hand nemen. En hoe vergaat dat eigenlijk tussen de Nederlanders en de Hongaren?

In de jaren negentig van de vorige eeuw kwamen ineens veel buitenlanders naar Hongarije toe. Toen zorgde de val van het socialisme ervoor dat Hongaren open gingen staan voor nieuwe mensen en ideeën. Volgens een aantal mensen uit mijn onderzoek (voor mijn scriptie 'Nederlanders in Hongarije') stonden de Hongaren tien tot twintig jaar geleden veel opener om contacten te leggen, maar is dat nu op een of andere manier veranderd. Tegenwoordig vindt een deel van de Hongaren dat Nederlandstaligen die hier wonen niet echt contact met hen willen opbouwen en daarom is er een soort tegenreactie te zien bij de Hongaar. Het lijkt erop dat in de afgelopen vijftien jaar een bewustwordingsproces heeft plaatstgevonden waardoor Hongaren anders zijn gaan kijken naar mensen uit het Westen. Zij worden niet zomaar meer gastvrij ontvangen zonder dat daar wat tegenover staat.„Je moet wel zorgen dat je iets bijdraagt aan de Hongaarse maatschappij",hoor je sommige Hongaren zeggen. Tegelijkertijd zie je dat de jongere generatie wel degelijk meer open staat en een bredere kijk heeft op de wereld.

De vraag is: wie neemt eigenlijk het initiatief om contact te maken en in welke taal communiceer je dan? Wie zet de eerste stap en waarom? Het is natuurlijk een eigen beslissing of je met Hongaren vriendschappen wilt maken,of dat je liever gelijk de Nederlandse gemeenschap opzoekt, maar ik denk dat je als buitenlander in Hongarije beter zelf de eerste stap kunt zetten. In de communicatie onstaan natuurlijk ook vaak misverstanden. Als niet-Hongaar zie soms vreemde zaken die je niet meteen begrijpt, zoals bijvoorbeeld de corruptie en dat Hongaren graag alles verklaren met het feit dat volgens hen alles is veroorzaakt door het communisme. Maar of er nu wel of geen communisme was in Hongarije, Hongaren zijn echt gewoon anders dan Nederlanders!

Belangrijker is hoe je met mensen omgaat en hoe je elkaar benadert. Wat zou de Nederlander dan moeten doen? In feite ligt de taak bij hen om te integreren in de Hongaarse culturele samenleving, maar dat vraagt wel om kennis van de Hongaarse taal. En hoewel het moeilijk is om steeds in gebarentaal te communiceren, het is zeker de moeite waard om daarmee te beginnen. Het vormt de eerste stap in het leren van de taal waarmee je kunt beginnen om native contacten te leggen waarna je weer verder kunt integreren in de Hongaarse maatschappij. Alle personen waarmee ik sprak tijdens het onderzoek voor mijn scriptie, die zelf meer Nederlandse contacten hebben dan Hongaarse, bleken juist daarom moeite te hebben met integreren. Want native contacten helpen je niet alleen maar om je in de cultuur te kunnen schikken en die te begrijpen, maar ook om te integreren en vooral jezelf thuis te voelen. Het initiatief ligt eigenlijk aan beide kanten, maar daarbij veranderen wel steeds de spelregels.

Het volgende artikel zal over overeenkomsten en verschillen tussen de twee culturen gaan. Want daaruit blijkt waarom Nederlanders Hongarije zo een leuk land vinden.

Beáta Mérges is afgestudeerd in de Nederlandse taal en Communicatie aan de Károli Gáspár Gereformeerde Universiteit in Boedapest. Zij schreef haar scriptie over interculturele contacten tussen Nederlanders en Hongaren, waarin zij de focus legde op de vraag: "Hoe worden de Hongaren en Hongarije gezien door Nederlanders?

Met regelmaat zullen artikelen van Beáta, gebaseerd op haar sciptie, op Hongarije Vandaag worden gepubliceerd.