Szigetvár failliet?

Vrijdag 9 april 2010 - Nu de eerste festivals voorbij zijn, is het even rustig in Pécs. Tijd om terug te blikken op de oorspronkelijke uitgangspunten van Pécs 2010, en wel op de keuze van Pécs om ook aandacht te geven aan andere plaatsen in die regio. We kiezen voor Szigetvár dat volgens persbureau Reuters onlangs failliet is verklaard. Terwijl Pécs prat gaat op de huidige en historische banden met Istanboel, gaat het volgens Reuters helemaal mis met een van de belangrijkste paradepaarden uit de Ottomaans-Hongaarse geschiedenis, het stadje Szigetvár op dertig kilometer ten westen van Pécs.

Szigetvár is beroemd omdat de Ottomaanse heerser Suleyman de Grote hier in 1566 overleed. Niet al strijdende tegen de Hongaren, zoals Reuters ons wil doen geloven, maar rustig in zijn slaap tijdens de slag om Szigetvár. En nu is deze stad ook weer een beetje beroemd geworden, omdat het een van de eerste steden is in Hongarije die officieel failliet is. Dit faillissement is te verklaren door de hoge leningen in Zwitserse Franken om projecten – zoals de verbouwing van het nu fraaie thermaalbad - te realiseren. De leningen waren nodig om de EU gelden die Szigetvár ontving voor projecten aan te vullen. Door de financiële crisis en de slechte koers van de forint is er nu een probleem met de terugbetaling daarvan. Daarnaast is de faillietverklaring tegelijkertijd aanleiding voor groot alarm. Het model van financiering van de steden in het land staat op springen en is aan hervorming toe. De huidige val van Szigetvár maakt de noodzaak van hervormingen pijnlijk duidelijk voor de nieuwe regering van het land die straks na de verkiezingen aan de slag moet gaan.

Hongarije kent ruim drieduizend locale besturen die moeten zorgdragen en moeten betalen voor alle sociale voorzieningen inclusief ziekenhuizen, werkeloze burgers zonder inkomen en scholen. Daarbovenop ligt een gigantisch bureaucratisch apparaat dat veel werk en kosten met zich meebrengt, maar geen geld oplevert. Er zijn slechts weinig steden of gemeenten die voor overheidsinkomen zorgen. Szigetvár heeft veel verplichtingen, weinig inkomsten en veel werkeloze burgers, vooral in de omringende dorpen. Het binnenhalen en investeren van EU geld was een verdienste van de onlangs overleden burgemeester Jószef Paisz . Nu hij Szigetvár niet langer kan beschermen tegen de eisen van de bureaucratie is de weg vrij gemaakt voor de verklaring van het faillissement.

Veel inwoners zijn natuurlijk bezorgd of ze hun salaris nog wel zullen ontvangen. Toch is er ook wat optimisme. Ferenc Winkler van Zöld Zóna (centrum voor cultuur en educatie) ziet juist nu het moment aanbreken dat Szigetvár haar cultureel potentieel gaat exploiteren. De burcht van de stad is het symbool van de strijd tegen de Ottomanen. Weliswaar zijn de Hongaren in 1566 er afgeslacht, maar men viert dit feit ieder jaar in september met een groot feest. Als de Hongaren niet tegen de Ottomanen hadden gevochten dan was West-Europa eeuwen geleden al geïslamiseerd. Winkler ziet mogelijkheden om het museum van de burcht om te toveren tot een plek waar Hongaren en toeristen de geschiedenis van een multiculturele en multireligieuze samenleving kunnen herbeleven. Szigetvár is trouwens ook de locatie van het Turkse consulaat, van het Turks-Hongaarse vriendschapspark en het monument voor Suleyman de Grote. Met dit project zou Szigetvár wederom wereldnieuws kunnen worden. In de huidige tijd waarin de kerk van Rome op instorten staat en de Islam de grootste bedreiging lijkt voor het Westen, ligt er dan toch precies bij de grens van de Europese Unie tenminste één stadje waar de symbiose wordt verbeeld én uitgedragen.

>>>> Door: Lidewijde de Smet