Stemrecht voor 'nieuwe' Hongaren

Dinsdag 26 oktober 2010 - Toen de plannen dit voorjaar voor een nieuwe wet waarmee Hongaren buiten de Hongaarse grens een dubbele nationaliteit zouden kunnen krijgen op tafel kwamen, werd elke keer gezegd dat ze geen stemrecht zouden krijgen voor verkiezingen in Hongarije. Deze wet is sinds de zomer van kracht, de tegenstanders ervan in binnenland en buitenland konden er uiteindelijk mee leven. De 'dubbele' burgers krijgen immers geen stemrecht en dat zou ook niet gaan gebeuren. Tot vorige week de concept-teksten voor de nieuwe Grondwet naar buiten kwamen.

Gergely Gulyás, vice-voorzitter van de voorbereidende commissie die de teksten voor de nieuwe Grondwet opstelt, en lid van de regerende Fidesz, vindt dat de etnische Hongaren in het buitenland met dubbel paspoort wel stemrecht moeten krijgen. Christen-Democraat Péter Harrach staat achter dit plan, en ook de Jobbik wil graag dat dat ethnische Hongaren kunnen kiezen voor een deel van de parlementsleden in Hongarije, aldus István Szavay. LMP heeft laten weten dat ze dit voorstel afkeuren en ziet geen reden waarom mensen in het buitenland met de nationaliteit van dat land en daar wonend, in Hongarije zouden kunnen stemmen voor politieke items die voor hen niet van belang zijn.

Het lijkt erop dat de belofte van de net in het voorjaar aangetreden regering, dat de wet op dubbel staatsburgerschap bedoeld was om de 'fout' van het Trianon te verzachten, een vorm van 'genoegdoening' te bieden en vooral een symbolische en emotionele betekenis zou hebben, nu wordt geschonden. Gergely Gulyás vindt zelfs dat het stemrecht gebasseerd moet zijn op de nationaliteit en niet op het woonachtig zijn in Hongarije. Het aantal Hongaarse kiesgerechtigden kan met de volgende verkiezingen zo al veel groter worden. Nederlanders en Belgen buiten hun land wonend kunnen ook een stem uitbrengen bij verkiezingen in hun moederland, ze moeten dan wel staatsburger blijven. Maar van etnische Hongaren die al, helaas gedwongen, sinds het Trianon in Slowakije, Servië of Roemenië wonen kan niet zomaar gezegd worden dat, na aanname van het dubbel staatsburgerschap, ineens Hongarije weer het moederland is geworden. Gevoelsmatig en cultureel zeker wel, maar politiek en staatkundig gezien? 

Over de details, wie stemrecht moet krijgen en hoe, wordt verder onderhandeld, volgens Gulyás wordt naar een compromis gestreeft. Want hoe verder als het stemrecht gekoppeld wordt aan de nationaliteit, hoe dan om te gaan met de gedurende generaties in Hongarije ingeschreven en wonende Slowaken en Roemenen? Volgens de commissie valt trouwens niet alles in de Grondwet te regelen of aan te passen, veel regels kunnen enkel binnen de Kieswet geregeld worden.