Tabaksverkoop komt in staatshanden

Donderdag 2 februari 2012 - Toen vorige zomer kritiek kwam op de regering naar aanleiding van de in te voeren chips-tax op ongezonde levensmiddelen terwijl de tabakswaren buiten schot bleven, was de reactie van de regering: 'We zijn bezig een om een vergaander plan te maken voor de hele tabaksindustrie en de verkoop van tabakswaren'.

Eind vorig jaar werd meer over deze plannen duidelijk. Een wetsvoorstel werd aangenomen om de verkoop van tabakswaren in staatshanden te gaan leggen. Van de huidige 40.000 verkooppunten in Hongarije blijven er vanaf 2013 slechts zesduizend over die enkel met een door de staat verstrekte vergunning mogen verkopen. Benzinestations mogen dat niet meer, evenals de grote supermarkten, cafés en andere horecagelegenheden.

De regering is nu bezig de juridische consequenties te onderzoeken, want behalve het gedwongen verlies van arbeidsplaatsen zijn er veel lastige vragen te beantwoorden. Ook moet de nieuwe wet getoetst worden aan de Europese regelgeving. Het weekblad Napi Gazdaság ging begin januari in op die vragen. Het plan is om voor elke tweeduizend bewoners slechts één verkooppunt te hebben, de voorkeur van de regering gaat daarbij uit naar kleine familiebedrijven. Als de door de staat goedgekeurde tabakswinkels wel kranten en tijdschriften mogen gaan verkopen, dan zijn ze in het voordeel van de huidige tijdschriftenwinkels en kiosken die dan geen tabak mogen verkopen. Voor kiosken en ketens zoals Relay, maar ook voor mini-supermarkten en avondwinkels is het onzeker hoe zij nu verder moeten als de wet van kracht wordt. Dit jaar beginnen de problemen al, omdat ze hun inkoop en voorraadbeheer moeten aanpassen en hun jaaromzet omlaag gaat. 
Ook kleine supermarkten op het platteland krijgen het zwaar. Vaak zijn die winkels in een dorp de enige punten waar tabakswaren te koop zijn. Omdat er in een dorp tot 2000 inwoners maar één verkooppunt mag zijn, krijgen de andere winkels zonder vergunning veel minder klanten. In grotere gemeenten komt er per 2000 inwoners één verkooppunt.
Een ander punt dat in Napi Gazdaság wordt aangesneden betreft de inkomsten voor de staat uit accijnzen. Volgens marktonderzoek zouden die gaan dalen. Fabrikanten hoeven amper nog aan marketing en reclame te doen en kunnen daardoor de prijzen van hun producten verlagen met als gevolg minder accijns voor de staat.

Een drastische regulering van de tabaksverkoop die uitmondt in een staatsmonopolie, het lijkt wel wat op socialisme. In meer Europese landen zijn er bepaalde regels voor verkoop, maar in Hongarije wordt wel erg hard ingegrepen. De regering wil aan de ene kant het midden- en klein bedrijf stimuleren - grote supermarktketens zoals Tesco, Aldi en Spar krijgen sinds vorig jaar al te maken met beperkende maatregelen -, maar aan de andere kant krijgen veel kleine ondernemers het juist moeilijk. Die zesduizend toegestane zogenaamde 'familiebedrijven' zullen ervoor zorgen dat andere kleine winkels, mini-supermarkten en kiosken die door één of twee personen gerund worden de deuren moeten sluiten zonder dat er mogelijkheden zijn om in andere branches een bedrijfje te beginnen.